Problematyka siodeł używanych cz. I

Dopasowanie siodła do konia jest działaniem nadrzędnym, jakie musimy podjąć w celu użytkowania go. Nie ma tutaj dyskusji. Na szczęście świadomość użytkowników koni w Polsce jest coraz większa, dzięki czemu codzienność naszych kopytnych jest dla nich znacznie bardziej komfortowa, niż jeszcze kilka lat temu. Z dopasowaniem siodeł również wiąże się kilka zagrożeń i mam na myśli tutaj samozwańczych fachowców, twierdzących, że na podstawie kilkudniowego lub kilkutygodniowego kursu posiedli wiedzę tajemną i ostateczną, na podstawie której są autorytetami w tej dziedzinie. Podpierają się dyplomami, certyfikatami i zaświadczeniami członkostwa w określonych stowarzyszeniach siodlarskich, głównie zagranicznych, co ma rzekomo świadczyć o ich zdolności do wykonywania zawodu. W efekcie na polskim rynku sattel fitterskim pojawił się wysyp pasowaczy siodeł z małą wiedzą i wielkim ego. Nie będę elaborowała tutaj na ten temat, ponieważ zasługuje on na osobny artykuł. Przestrzegę jednak, że żadne wyżej wymienione dokumenty, nie potwierdzają ani wiedzy, ani umiejętności takiej osoby, ani nie stwierdzają wyraźnie, że ich wiedza i umiejętności zostały zweryfikowane w zgodzie ze standardami rymarskimi przez Izbę Rzemieślniczą. Dopasowanie siodeł jest bowiem specjalizacją rymarską, a nie osobną dziedziną z rymarstwem nie mającą wiele wspólnego. Koniec dygresji.

Aby użytkować siodło jednocześnie dbając o dobro konia, należy je dopasować. Ma to wpływ nie tylko na komfort konia, ale także jeźdźca. Źle dopasowane siodło obniży performence konia znacząco ograniczając jego możliwości, a także zaburzy równowagę jeźdźca podczas treningów. Dodatkowo unikamy ewentualnych obrażeń i urazów wynikających z niewłaściwie leżącego siodła. Są to rzeczy oczywiste oraz takie, na które mamy wpływ. Dopasowujemy zatem siodło do konia tak, jak dobieramy dla siebie rozmiar buta – ma pasować i nie sprawiać dyskomfortu. Sattel fitting nie jest usługą wykonywaną jednorazowo. Koń zmienia się w uzależnieniu od diety, stanu zdrowia i nabytych kontuzji, wraz z porą roku i intensywnością treningu etc. Oznacza to, że kontrole trzeba przeprowadzać regularnie. Uśredniając i mówiąc o koniu, którego budowa nie zmienia się drastycznie, korekty wyściółki wykonujemy raz na kwartał, a całkowitą jej wymianę raz na kilka lat. Wraz ze zwiększeniem intensywności i częstotliwości zmian, które przechodzi koń, wzrasta również częstotliwość wykonywania kontroli oraz korekt. Rzecz dotyczy siodeł na wełnie syntetycznej. Siodła na piankach lateksowych automatycznie kwalifikowane są do wymiany, nawet w przypadku siodeł nowych, kupionych prosto od producenta lub dystrybutora (znów, temat rzeka. Pianki lateksowe szybko się ubijają i z reguły są płaskie i cienkie, niosąc ze sobą wiele zagrożeń dla konia). Wełna naturalna, gloryfikowana przez niektórych pasowaczy siodeł, ubija się szybko i wykazuje mniejszą sprężystość od wełny syntetycznej. Czasami stosuje się także mieszanki. Niektórzy 'fachowcy' wpadają także na pomysł, aby do korekt i wymiany wyściółki używać brudnej wełny argumentując to dodatkowymi benefitami, które taka wełna niesie ze sobą. Jest to rzecz jasna kompletna bzdura.

Dopasowanie siodeł to nie tylko korekty i wymiany wyściółki, ale także doginanie lub rozginanie łęku tak okutego, jak i nie okutego. Przy okazji nadmienię, że łęk stanowi stelaż siodła, popularnie zwany terlicą. Metalowy element nitowany do łęku lub wymienny w większości siodeł syntetycznych, nosi miano okucia łęku. Łęki syntetyczne nieokute dogina się na gorąco, łęki okute na zimno (osobną kategorią są łęki karbonowe, które zwykle okute nie są i nie dają możliwości dopasowania rozstawu do konia). Służy do tego odpowiedniej budowy prasa hydrauliczna, która skonstruowana w odpowiedni sposób, umożliwia także zmianę kształtu łęku na V, czy U. Pasowacze siodeł po kursach nie mają ani takiej prasy, ani wiedzy i umiejętności aby doginać i rozginać łęki, przez co najczęściej odsyłają siodło do firmy zewnętrznej lub korygują zbyt szeroki łęk filcem. Nie mówią jednak, co robią w sytuacji, gdy łęk jest zbyt wąski. Jest to jeden ze sposobów weryfikacji możliwości, umiejętności i wiedzy takiego 'fachowca'.

Reasumując – korekty wyściółki następują tym częściej im częściej zmienia się koń z wielu powodów. Całkowita wymiana wyściółki musi następować co kilka lat, w zależności od stanu ubicia w poduszkach (popularnie zwanych panelami). Doginanie i rozginanie łęku jest jednym ze sposobów dopasowania siodła do konia. Wszystko to są koszty stałe użytkowania siodła. Oznacza to, że kupując siodło tak używane, jak i nowe, musi ono przejść proces dopasowania do konkretnego konia. Nie ma takiego siodła, które pasowałoby na wiele koni.